Arowana Srebrna (Osteoglossum Bicirrhosum)

Występowanie

Ryba słodkowodna, która w warunkach naturalnych zamieszkuje Amazonkę w Brazylii, Peru, Kolumbii, rzekę Rupununi w Gujanie oraz rzekę Oyapock w Gujanie Francuskiej i Brazylii. Można ją odnaleźć w dopływach i kanałach tych zbiorników, w okolicznych rozlewiskach, terenach bagiennych. Preferuje ona wolno poruszające się wody, gdzie pływa tuż pod ich powierzchnią.

Wygląd zewnętrzny

Arowana srebrna charakteryzuje się wydłużonym, bocznie spłaszczonym ciałem, które gwałtownie zwęża się w części tylnej. Posiada ona bardzo szeroką płetwę odbytową, płetwę grzbietową umiejscowioną w tylnej części ciała oraz stosunkowo niewielką płetwę ogonową. Płetwy brzuszne znajdują się za płetwami piersiowymi. Ubarwienie jest srebrzysto-beżowe z opalizującym połyskiem. Pysk skierowany jest skośnie do góry, zakończony dwoma wąsikami podbródkowymi. Ryba ta charakteryzuje się kostnym językiem, który pokryty jest pytką nazębną. Jest również przystosowana do oddychania powietrzem atmosferycznym za pośrednictwem silnie unaczynionego, gąbczastego pęcherza pławnego. Samiec posiada wystającą dolną szczękę (ponad górną szczękę) i dłuższą płetwę odbytową w porównaniu do samicy. Samica jest pełniejsza w partiach brzusznych.

Usposobienie

Jest to drapieżnik z natury, który aktywnie poluje na mniejsze ryby, owady lądowe oraz wodne, wodne i lądowe bezkręgowce, a nawet ptaki czy małe ssaki (np. myszy, nietoperze). Dlatego może być trzymana tylko z odpowiednio dużymi współtowarzyszami w akwarium ogólnym. Jest to spokojna i przyjazna ryba – unikamy więc agresywnych i terytorialnych gatunków. W zbyt ciasnych zbiornikach arowana może być agresywna w stosunku do własnego gatunku, co przejawia się wzajemnym podskubywaniem. Warto mieć na uwadze, że będzie ona rosła nawet w małym akwarium – jej wzrost nie zatrzyma się w zbyt ciasnym zbiorniku. Ryby nie karmimy mięsem ssaków (wieprzowina, wołowina) lub drobiu – grozi to poważnymi chorobami układu pokarmowego i trawiennego. Pływają one głównie w górnych partiach wodnych i pobierają pokarm z powierzchni (ryby nie będą jadły pożywienia, które tonie). To, co najbardziej przykuwa uwagę jest majestatyczne poruszanie się tego gatunku w toni wodnej, często porównywane z poruszaniem się węża wodnego.

Akwarium

Gatunek ten ze względu na osiągane rozmiary nie nadaje się do domowej hodowli, chyba że dysponujemy naprawdę ogromnym zbiornikiem. Zbiornik ten powinien posiadać wolne przestrzenie do swobodnego pływania, korzenie, kamienie, piaszczyste lub żwirowe podłoże, rośliny, światło rozproszone. Wszystkie elementy dekoracyjne powinny mieć gładką powierzchnię i opływowe kształty – zestresowana i przestraszona ryba w szaleństwie ucieczki potrafi się łatwo skaleczyć. Możemy ją trzymać także w zbiorniku biotopu ciemnych wód Amazonki. Niezbędny jest umiarkowanym przepływ wody, systematyczne podmiany części wody, szczelna, solidna pokrywa (ryba ta potrafi bardzo wysoko skakać, nawet na wysokość j metra) oraz pozostawiona odpowiednia przestrzeń między zwierciadłem wody a pokrywą.

Rozmnażanie

Gatunek jajorodny. Ryby osiągają dojrzałość płciową po osiągnięciu 60-75 cm długości. Pary dobierają się same z większego stada. Do tarła dochodzi w porze nocnej, w czasie nowiu. Po złożeniu jaj przez samicę (do 30 sztuk ziaren o średnicy 4-5 mm), samiec zbiera je w swój pyszczek i przechowuje je przez minimum 2 miesiące w kieszonce utworzonej między kośćmi żuchwy. Narybek wylęga się dość duży – około 5-7 cm. Młode rybki posiadają niebieski połysk oraz jeden ciemny pasek wzdłuż boków ciała, a także pomarańczowy woreczek żółtkowy. Jeżeli zaobserwujemy, że rodzice zjadają narybek, powinniśmy odseparować go jak najszybciej.

Akara pomarańczowopłetwa

Akara pomarańczowopłetwa (Andinoacara rivulatus) – endemiczny, agresywny gatunek ryb akwariowych z rodziny pielęgnicowatych.

Pochodzenie

Ryby pochodzą z Ameryki Południowej gdzie zamieszkują tereny Peru i Ekwadoru. Zasiedlają strumienie, wody stojące oraz główne koryta w delcie rzek Tumbes i Esmeraldas.

Charakterystyka, płeć i usposobienie

W akwariach osiągają ok 15-20 cm długości  (w naturze 20-30 cm). Charakteryzują się dość dużą głową, pyskiem o grubych wargach, dużymi oczami z żółtą obramówką. Głowa i przednia część tułowia ubarwiona na jasnobrązowo. W okolicy warg oraz na pokrywach skrzelowych występują nieregularne pasy i kropki. W środkowej części zielonkawo-niebieskawego tułowia przebiegają dwie pionowe pręgi, które w górnej części połączone są czarną kropką. Na pozostałej powierzchni ciało pokryte jest zielonymi i niebieskimi kropkami. Kolor płetw granatowy, fioletowy. Płetwa grzbietowa i ogonowa przyozdobiona pomarańczową obwódką.
Samce są zdecydowanie większe od samic oraz mają dłuższe płetwy grzbietową i odbytową. Z wiekiem pojawia się u nich dużych rozmiarów garb tłuszczowy. Warto wspomnieć, że garb ten w środowisku naturalnym rozwija się tylko w okresie rozrodu natomiast w akwariach jest stale widoczny.
Ryby pływają we wszystkich partiach wody. Uchodzą za bardzo agresywne dlatego nie powinny być trzymane z rybami mniejszymi od siebie.

Odżywianie

Ryby wszystkożerne i mało wybredne. Zalecane podawanie dobrej jakości pokarmów w pałeczkach i uzupełnianie diety pokarmami żywymi np. siekaną dżdżownicą, krewetkami, małżami oraz pokarmami roślinnymi np. groszkiem, szpinakiem. Należy unikać pokarmów o dużej zawartości białka takich jak serca wołowe czy innych czerwonych mięs, które szkodliwie wpływają na układ pokarmowy tych pielęgnic.

Akwarium

Akary pomarańczowopłetwe wymagają co najmniej zbiornika o długości 150 cm, z miękkim, najlepiej piaszczystym podłożem oraz licznymi dekoracjami w postaci korzeni i płaskich kamieni, które posłużą im jako miejsce do odbycia tarła. Jeżeli planujemy towarzystwo innych ryb to musimy zapewnić im tyle kryjówek ile to tylko możliwe. Pomimo, że najpewniej tym zabiegiem nie wyeliminujemy całkowicie agresji Akar to przynajmniej nieco ją rozproszymy. Akwarium najlepiej zacienić roślinnością pływającą. Roślinny zakorzeniające się w podłożu prędzej czy później zostaną wykopane. Należy wybierać gatunki, które rosną przymocowane do dekoracji, takie jak np. Anubias, Mikrozorium oskrzydlone, które mają znacznie większą szanse na przetrwanie. Akary pomarańczowopłetwe są rybami dość wrażliwymi na zanieczyszczenia wody, dlatego też niezbędny jest wydajny filtr biologiczny oraz częste podmiany wody.
Z reguły są to ryby bardzo agresywne i terytorialne, o ile nie posiadamy ogromnego akwarium to wskazane jest trzymanie pojedynczej sztuki lub dobranej pary. W większych zbiornikach (powyżej 650 litrów) mogą być trzymane razem z innymi dużymi pielęgnicami, zbrojnikami i sumami. Dobrym towarzystwem będą tez bardziej aktywne gatunki np. Brzanka Rekinia, Brzanka Wielka czy niektóre piraniowate. Nie należy ulegać pokusie trzymania pary Akar pomarańczowopłetwych w akwarium towarzyskim, ponieważ jak tylko przystąpią do tarła w zbiorniku rozpęta się piekło.

Rozmnażanie

O ile uda nam się dobrać odpowiednią parę to samo rozmnażanie jest stosunkowo łatwe. Sam proces dobierania w pary może być jednak ryzykowny. Jeżeli w tym samym czasie wpuścimy do akwarium samca i samicę to z dużym prawdopodobieństwem samica zostanie zabita. Część hodowców oddziela ryby przeźroczystym materiałem do czasu aż przyzwyczają się do siebie co następuje po kilku tygodniach. Znacznie łatwiejszą metodą jest zakup grupy młodych ryb i pozwolenie im na dobranie się w pary. Jak tylko utworzy się para, pozostałe ryby koniecznie odławiamy gdyż najpewniej zostaną zabite podczas tarła. Akwarium przygotowujemy jak wyżej. Woda powinna być miękka i kwaśna o pH 6,5-7.0 i temperaturze 24-27°C. Do natleniania wody wystarczy kostka napowietrzająca. Koniecznie umieszczamy płaskie kamienie na których ryby chętnie składają jaja. Ryby stymulujemy do rozrodu podając im duże ilości żywego i mrożonego pokarmu.
Ryby stają się dojrzałe płciowo mając około 10-15 cm. Do tarła można je zachęcić większą podmianą (30-50%) nieco chłodniejszej wody. Para w swoim rewirze wybiera i oczyszcza miejsce do tarła. Może to być np. płaski kamień, duża doniczka lub wykopany w podłożu dołek. Tarło odbywa się w sposób podobny do wielu innych pielęgnic, samica składa jajeczka w linii po czym ustępuję miejsca partnerowi, który zapładnia ikrę. W ten sposób może zostać zapłodnionych do 400 jaj. Wylęg następuje po ok 3-4 dniach. W tym czasie samiec broni terytorium a samica opiekuje się ikrą. Po wylęgu narybek przenoszony jest do wcześniej wykopanego w podłożu dołka gdzie pozostaje do czasu aż zacznie swobodnie pływać. Zazwyczaj trwa to 6-8 dni. Młode mogą być karmione artemią, larwami komarów czy rozdrobnionym pokarmem suchym. Nie zaleca się oddzielania ich od rodziców przez co najmniej 6 tygodni.

Paracyprichrmois nigripinnis blue neon

Od kilkunastu lat obserwuje się wciąż narastające zainteresowanie rybami pielęgnicowatymi z afrykańskiego jeziora Tanganika. Powodem tego jest mnogość kształtów, barw i przede wszystkim ciekawych zachowań, które występują u tych ryb. Dzięki temu każdy akwarysta może znaleźć coś, co go najbardziej zainteresuje.
Prawdopodobnie jako pierwsze zostały sprowadzone do Polski pielęgnice z rodzaju Neolamprologus, a były to N.leleupi (Szczelinowiec Leleupa) oraz N.brichardi (księżniczka, lirniczka z Burundi). Niestety pierwsze próby rozmnożenia tych ryb w warunkach akwariowych nie powiodły się, ponieważ trzymano je w wodzie kwaśnej i specjalnie w tym celu zmiękczanej. Obecnie wiadomo już, że rybom pochodzącym z jeziora Tanganika należy zapewnić diametralnie inne warunki: woda musi charakteryzować się wysokim pH (7,5-8,5) oraz dużą zawartością rozpuszczonych soli (głównie węglanu i wodorowęglanu sodu i potasu).

Samiec Paracyprichromis nigripinnis

Od czasu gdy poznano skład wody w Tanganice zarówno szczelinowce Leleupa jak i księżniczki z Burundi stają się coraz bardziej popularne, podobnie rzecz się ma z naskalnikami (rodzaj Julidochromis). Coraz częściej widzimy również w sprzedaży trofeusy (rodzaj Tropheus). Dzisiaj chciałabym opisać zwyczaje dość rzadko hodowanej rybki - Paracyprichromis nigripinnis. Jest to stworzenie niezwykle dekoracyjne, a przy tym spokojne, więc polecam ją tym akwarystom, którzy nie lubią agresji w swoim akwarium. Po raz pierwszy opisał je Boulenger w 1901 roku i nadał im nazwę Paratilapia nigripinnis. Inne synonimy to Limnochromis nigripinnis oraz Cyprichromis nigripinnis. Początkowo zaliczono gatunek do rodzaju Cyprichromis, dopiero w roku 1986 Poll wydzielił odrębny rodzaj Paracyprichromis, który mieści w sobie obecnie dwa gatunki:

• Paracyprichromis nigripinnis
• Paracyprichromis brieni.

W naturze oba gatunki występują sympatrycznie (na tym samym obszarze) i nie krzyżują się. Zarówno P.nigripinnis, jak i P.brieni tworzą kilka odmian lokalnych, jednak wszystkie one wyglądają dość podobnie. Cechami odróżniającymi P.nigripinnis od P.brieni jest większa średnica oka w stosunku do długości głowy u pierwszego gatunku. Inne jest również ubarwienie narybku: podczas gdy u P.nigripinnis narybek jest różowawy z błękitną obwódką wokół płetw, to u P.brieni narybek ma barwę szarawą i charakterystyczną żółtą płetwę odbytową.
Ryba osiąga wielkość maksymalną 10-11 cm. Kształt ciała jest torpedowaty, charakterystyczny dla ryb szybko i dużo pływających. Pysk delikatny, wydłużony, zaopatrzony w drobne ząbki. Oko stosunkowo duże, ciemne. Ubarwienie różowawe, od głowy do ogona przebiegają cztery cienkie linie koloru niebieskiego, silnie błyszczące, z których dwie środkowe są najsilniej zaznaczone. Dymorfizm płciowy wyrażony przede wszystkim większym natężeniem barw u samca w porównaniu z samicą. Ponadto różny jest u obu płci kształt i kolor płetw - samica ma wszystkie płetwy zaokrąglone, jasnożółte lub różowawe, natomiast samiec na każdej płetwie nosi przepiękny "welon". Grzbietowa płetwa połyskuje złotawo, natomiast odbytowa jest ciemnoniebieska, w czasie tarła bywa czarno granatowa.
Paracyprichromis nigripinnis zamieszkuje pelagial (strefę wody otwartej) - do kilku metrów nad skalistym podłożem. Żyje w dużych ławicach składających się głównie z samic i osobników młodych. Ławica liczyć może kilkaset ryb. Samce trzymają się blisko skalistych kryjówek. Być może jest to forma ochrony przed drapieżnikami, które łatwiej mogą zauważyć jaskrawo ubarwionego samca niż nieco bardziej stonowaną szatę samicy.

Paracyprichromis brieni - bliski kuzyn P. nigripinnis

Paracyprichromis nigripinnis należy do szczególnej grupy drapieżników - do planktonożerców. Przy pomocy specjalnie skonstruowanego pyska poluje na swoje ofiary - przedstawicieli tanganikańskiego planktonu zwierzęcego. Jama gębowa tej ryby dzięki "teleskopowej" budowie może w krótkim czasie znacznie zwiększyć swoją objętość. Dzięki wyprostowaniu górnej szczęki oraz nagłemu opuszczeniu dna jamy gębowej ryba wytwarza podciśnienie i wciąga do pyska wodę wraz z zawieszonymi w niej organizmami. Ten sposób połykania pokarmu (przy pomocy wytwarzanego podciśnienia) występuje w formie najdoskonalszej u morskich ryb żabnicokształtnych i prawdopodobnie jest to jeden z najszybszych ruchów w świecie zwierząt. Szczególnie ciekawe są zachowania rozrodcze Paracyprichromis nigripinnis. Ryby te należą do grupy pyszczaków, a dokładniej to tzw. "maternal mouthbrooders", czyli ryb, u których tylko matka zajmuje się inkubacją ikry i wylęgu. Dojrzałość płciową uzyskują w wieku około 10 miesięcy i przy wielkości ok. 8-10 cm.
W momencie gdy gotowa do tarła samica wpłynie na terytorium samca, wówczas rozpoczynają się zaloty. Samiec nabiera intensywnych barw i napręża wszystkie płetwy. Ustawia się przed samicą demonstrując jej swą urodę. Dodatkowym elementem, który przydaje samcowi atrakcyjności jest potrząsanie płetwą grzbietową połączone z silnym wygięciem całego ciała w łuk. Gdy samica zaakceptuje zaloty samca, wówczas razem udają się w miejsce przyszłego tarła. W moim akwarium zwykle był to płaski kamień, w naturze jaskinia okupowana przez samca. Tam samica ustawia się pionowo głową w dół, prawie dotykając pyskiem kamienia. Samiec zawisa tuż obok niej lub nad nią i rozpoczyna wypuszczanie spermy. Niekiedy widać w tym momencie białe obłoczki mlecza wydobywające się z otworu płciowego samca. Prawdopodobnie to właśnie pobudza samicę do składania ikry. Jest to szczególny przypadek, dość rzadko występujący w świecie ryb, kiedy najpierw do wody dostają się produkty płciowe samca, a dopiero później ikra. Zwykle bywa odwrotnie. U Paracyprichromis nigripinnis zaplemnienie następuje w wodzie, a nie w pysku samicy, jak ma to miejsce u innych tanganikańskich pyszczaków. Samica zbiera do pyska ziarna ikry zanim opadną na powierzchnię kamienia. Cały proces powtarza się aż do wyczerpania zapasów ikry u samicy. Ziaren jest zwykle 20 - 30 sztuk, ikra jest stosunkowo duża (ok. 3 mm średnicy) koloru cielistego. Kolory ryb w czasie tarła są naprawdę imponujące! Zwłaszcza samiec staje się pomarańczowoczerwony, a jego błękitne pasy oraz otoczki płetw wprost świeca własnym światłem.
Po odbyciu tarła samica udaje się w ustronne miejsce, aby zapewnić spokój sobie i potomstwu. Cały okres inkubacji trwa 18-25 dni. W warunkach naturalnych samice noszące ikrę łączą się w ławice, aby później równocześnie wypuścić młode. Zjawisko równoczesnych "porodów" występuje w naturze dość często ( nie tylko wśród ryb, ale także u niektórych antylop) i ma na celu zwiększenie szans przetrwania młodych osobników. W pierwszych chwilach życia narybek jest szczególnie bezradny i narażony na ataki ze strony drapieżników. Jeśli byłoby go zbyt mało, wówczas łatwo mógłby w 100% paść łupem prześladowców, jednak duża liczebność jest gwarancją przetrwania większej liczby malców. Wówczas drapieżniki nie są w stanie zabić i zjeść wszystkich młodych i duża część z nich ma szansę na przeżycie tego trudnego, pierwszego okresu. Młode Paracyprichromis nigripinnis po opuszczeniu pyska matki od razu instynktownie zbijają się w stadko, co również jest zjawiskiem obronnym. Wbrew pozorom drapieżnikowi o wiele trudniej jest upolować rybę pływającą w ławicy niż tę, która pływa samotnie. Trudność ta polega na tym, że niełatwo jest skupić uwagę na jednej ofierze, jeśli w tym samym momencie widzi się ich kilkanaście i wszystkie są do siebie bardzo podobne. Ten sposób na przetrwanie wykorzystywany jest zresztą nie tylko przez młode Paracyprichromis nigripinnis, ale także przez dorosłe osobniki tego gatunku, jak również wiele innych gatunków ryb.
Samica nosząca ikrę w warunkach akwariowych często przyjmuje pozycję pionową głową w dół, staje się nieruchliwa, jej ubarwienie w znacznym stopniu blaknie, aż do koloru jasnoróżowego. Niebieskie paski stają się całkowicie niewidoczne. Charakterystyczne jest w tym okresie opuszczenie dna jamy gębowej, przez którego przezroczyste ścianki dość łatwo zauważyć można ruszające się już w późniejszym okresie małe rybki. Aby zapewnić sobie i młodym odpowiednią ilość tlenu, samica wzmaga wentylację - ruchy oddechowe stają się silniejsze i szybsze. Wieczka skrzelowe pozostają przez cały czas wyraźnie odchylone. Co pewien czas można zaobserwować charakterystyczne poruszanie pyskiem - samica delikatnie miesza i odwraca ziarna ikry aby wszystkim zapewnić jednakowo dobre warunki tlenowe. Cały okres inkubacji jest dla samicy niewątpliwie wyczerpujący. Prawie nie pobiera ona w tym czasie pokarmu i chudnie w znacznym stopniu, pomimo ograniczania ruchu - oszczędzania energii. Po wypuszczeniu narybku rzuca się z dużym apetytem na jedzenie i w dobrych warunkach już po ok. 2-3 tygodniach może znów przystąpić do tarła. Samiec w krótkim czasie jest w stanie odbyć tarło z kilkoma samicami, w akwarium obserwowałam jednego dnia 3 tarła pod rząd!
Ciekawym zwyczajem Paracyprichromis nigripinnis jest pływanie wzdłuż pionowych powierzchni, a nawet brzuchem do góry pod sufitem "jaskini" czy pod liśćmi roślin. Gdy pierwszy raz zauważyłam to zachowanie byłam trochę przestraszona, że właśnie na moich oczach ryby dożywają kresu swoich dni... Jednak po dłuższej obserwacji okazało się, że jest to dla nich zachowanie zupełnie naturalne - one to po prostu lubią! Zwłaszcza w nocy, podczas snu ryby przyjmują dziwne pozycje: pionowo ogonem skierowanym w górę lub w dół, ukośnie pod powierzchnią wody, czasem spoczywają na podłożu. Charakterystyczne jest także to, że narybek na czas snu gromadzi się pod powierzchnią wody. Prawdopodobnie w naturze zachowanie to zapobiega rozdzieleniu się stadka. W wielkiej masie wody, gdzie nie dociera światło łatwo może dojść do odłączenia się od ławicy, co równałoby się ze śmiercią. Będąc przy powierzchni narybek ma cały czas kontakt wzrokowy (dociera tu światło księżyca) i zapewniony punkt odniesienia (odległość od powierzchni).
Jakie warunki należy zapewnić Paracyprichromis nigripinnis w akwarium? Opisane wyżej zwyczaje tych ryb dają nam wiele wskazówek. Po pierwsze - wiemy już, że jest to ryba stadna, więc aby w akwarium czuła się dobrze musi mieć towarzystwo (co najmniej 6 osobników). Ryby te trzymane pojedynczo są bardzo zestresowane! Druga ważna sprawa - skoro są to stworzenia dużo i szybko pływające musimy zapewnić im odpowiednio dużo miejsca do pływania. Z tego powodu długość zbiornika nie może być mniejsza niż 120 cm (uwaga! Jest to naprawdę minimalna długość). Oczywiście im dłuższe akwarium tym lepiej. W zbyt małym zbiorniku ryby będą obijać się o ścianki, co może spowodować urazy. Trzecia ważna sprawa to parametry wody: musimy zapewnić rybkom warunki jak najbliższe tym, z których pochodzą, a więc: wodę zasadową (pH 7,5-8,5) i wysoką twardość węglanową. W praktyce warunki takie otrzymuje się przez umieszczenie w akwarium wapieni, żwirku koralowego lub włożenie do filtra zewnętrznego pokruszonych muszel. Substancje te będą się powoli rozpuszczać buforując wodę. Pamiętajmy tez o tym, aby nie umieszczać w akwarium zbyt dużej ilości roślin, gdyż stwarza to niebezpieczeństwo zmian pH w cyklu dobowym, na co ryby z Tanganiki są szczególnie wrażliwe. Bardzo ważne są także systematyczne podmiany wody i dobra filtracja, aby związki azotu nie spowodowały osłabienia i chorób ryb.
W akwarium Paracyprichromis nigripinnis zajmują środkowe i górne partie zbiornika. Pożywienie pobierają głównie z toni i czasem z powierzchni. Nigdy nie podnoszą go z dna, więc karmić je należy pokarmami, które długo opadają, np.: oczlikiem (Cyclops sp.), solowcem (Artemia salina), dafnią (Daphnia sp), moiną (Moina sp.). Starajmy się nie karmić pokarmami żywymi ze względu na możliwość zawleczenia choroby. Bezpieczniej jest dawać pokarm uprzednio mrożony. Jako urozmaicenie można podawać płatkowe pokarmy suche przeznaczone dla pielęgnic. Dodatkowo karmić można własnoręcznie zrobionym mrożonym pokarmem ze zmiksowanych krewetek i groszku zielonego w proporcjach 1:1 z dodatkiem witamin (np. Vibovit lub specjalne witaminy dla ryb akwariowych).
Dorosłe osobniki Paracyprichromis nigripinnis nie robią żadnej krzywdy narybkowi, więc nie ma potrzeby odławiania inkubujących samic. Poza tym odłowiona samica przeżywa silny stres zarówno w czasie łapania jak i później - będąc w odosobnieniu. Podczas panicznej ucieczki ryba może łatwo się poranić, a drobne ząbki, w jakie jest wyposażony jej pysk bardzo łatwo zahaczają się o oczka siatki. Potem dużym problemem jest odczepienie żuchwy tak, aby nie rozewrzeć pyska, co wiązałoby się z wypadnięciem ikry. Pamiętajmy o tym i nie narażajmy ryb na niepotrzebny stres!
Jako współmieszkańców akwarium dla Paracyprichromis nigripinnis poleca się różne gatunki Cyprichromis. Dla zajęcia strefy dna akwarium można wykorzystać np. muszlowce z Tanganiki, jednak wówczas musimy liczyć się z możliwością utraty narybku.
Paracyprichromis nigripinnis jest ryba spokojną i niegroźną dla innych mieszkańców akwarium, jednak nie należy do ryb łatwych w hodowli i dlatego nie jest polecana początkującym akwarystom.

Samiec Paracyprichromis nigripinnis

Paracyprichromis brieni - bliski kuzyn P. nigripinnis

Brzanka rekinia

Brzanka rekinia (Balantiocheilos melanopterus) – słodkowodna ryba akwariowa z rodziny karpiowatych.

Pochodzenie

Gatunek pochodzi z Azji. Brzanka rekinia zamieszkuje wody stojące, rzeki i strumienie w Południowo-Wschodniej Azji. Od pewnego czasu coraz rzadziej spotykana w naturalnych siedliskach.

Charakterystyka, płeć i usposobienie

W akwariach osiąga zazwyczaj do 30cm długości. Charakteryzuje się srebrzystym ubarwieniem z czarnym obramowaniem płetw (z wyjątkiem płetw piersiowych). Płetwa ogonowa głęboko wcięta, żółtawa. Płeć młodych ryb nie jest możliwa do rozróżnienia. Dorosłe samice mają w porównaniu do samców nieco bardziej zaokrąglony brzuch. Brzanki rekinie są rybami łagodnymi, mogą jednak zjadać ryby mniejsze od siebie a te wolno pływające stresować swoją aktywnością. Należy je trzymać w grupie kilku osobników – zalecane 5 lub więcej. W stadzie tworzą się złożone hierarchie. Jeżeli kupimy 2 lub 3 ryby, ryba dominująca będzie dręczyć pozostałe. Trzymana pojedynczo będzie przejawiała agresję wobec innych mieszkańców akwarium.

Odżywianie

Ryby karmimy pokarmem żywym, mrożonym i suchym, systematycznie uzupełniany dodatkiem pokarmu zielonego (np. groszek, cukinia, szpinak). Większym osobnikom możemy podawać siekaną, sparzoną dżdżownice, krewetki i małże.

Akwarium

Wymagane bardzo duże akwarium o długości powyżej 180 cm, które aby zapobiec wyskakiwaniu ryb musi być szczelnie przykryte. Podczas planowania zbiornika dla Brzanek rekinich trzeba uwzględnić przede wszystkim dużą przestrzeń do pływania. Gatunek ten będzie prezentował się wspaniale w akwarium zaprojektowanym na podobieństwo rwącej rzeki – jako podłoże żwir rzeczny a do dekoracji kilka większych kamieni i korzeni. Brzanki te są wrażliwe na zanieczyszczenia organiczne. Woda musi być dobrze filtrowana i natleniana. Należy im także zapewnić odpowiednio silny ruch wody. Ze względu na swój rozmiar Brzanka rekinia nie pasuje do akwarium ogólnego. Jeżeli jednak posiadamy odpowiednio duże akwarium może być trzymana z większymi rybami takimi jak np. Bocja Wspaniała, Kosiarka, Sum rekini.

Rozmnażanie

Rozmnożenie tych ryb akwariowych jest niemożliwe w warunkach domowych. Ryby obecne w handlu pochodzą z farm hodowlanych, gdzie do rozrodu używane są hormony.

Barwniak szmaragdowy

Barwniak szmaragdowy (Pelvicachromis taeniatus) – pięknie ubarwiona, niewielka ryba akwariowa z rodziny pielęgnicowatych.

Pochodzenie

Afryka. Zamieszkuje wolno płynące strumienie leśne i mniejsze rzeki, tereny zazwyczaj gęsto porośnięte roślinnością o piaszczystym dnie, w Kamerunie i Nigerii. Żyją w zaciemnionych miejscach w pobliżu zatopionych korzeni, które ograniczają ruch wody. Raczej niespotykane w wodach stojących.

Charakterystyka, płeć i usposobienie

Dorosły samiec dorasta do ok. 8 cm długości, a mniejsza samica do 6 cm. Ubarwienie ciała zmienne w zależności od występowania. Samce są większe, mają bardziej wydłużone płetwy grzbietową i odbytową. U samic w czasie tarła na bokach pojawia się charakterystyczne różowe zabarwienie. Są również nieco bardziej krągłe od samców.
W porównaniu do barwniaków czerwonobrzuchych mają jasno żółtą, górną wargę a ich płetwa ogonowa jest zaokrąglona. Większość odmian ma srebrzysto niebieskie kropki na pokrywach skrzelowych a samce na płetwie ogonowej mają duże, ciemno brązowe,  obrzeżone na żółto oczka. Odróżnia się co najmniej 12 odmian barwniaków szmaragdowych. Nazwy w przypadku ryb z Kamerunu pochodzą od miejsca występowania, natomiast gatunków Nigeryjskich od ubarwienia.

Odmiany Barwniaków szmaragnowych

Charakterystyczne cechy poszczególnych odmian u samców:

• Kienke – szaro-zielone ciało z żółtą głową i gardzielą, pas wzdłuż tułowia mało widoczny, płetwa ogonowa w większości czerwona z niebieskimi pionowymi prążkami i z zaledwie kilkoma oczkami przy górnej krawędzi.
• Lobe – prawie niewidoczny pas wzdłuż tułowia, brak oczek na płetwie ogonowej.
• Moliwe – podobny do Kienke ale z czerwono-różową płetwą odbytową przyozdobioną niebieskawymi plamkami, które zazwyczaj tworzą prążki
• Nange – wyraźne pasy wzdłuż ciała nachodzą na płetwę grzbietową, poza tym podobny do Kienke
• Nigerian Green – ciało różowo-szare, ledwo widoczne pasy wzdłuż tułowia, płetwa grzbietowa obrzeżona na czerwono i żółto, oczka na płetwach duże i wyraźne, zielono-niebieski kolor zaczyna się od dolnej części głowy a kończy na płetwie ogonowej.
• Nigerian Red – podobny do Nigerian Green, ale dolna część raczej czerwona niż zielono-niebieska, kolor całego ciała z zabarwieniem czerwieni – szczególnie wyraźnie w okresie rozrodu.
• Nigerian Yellow – podobny do Nigerian Green z tym, że dolna część głowy i ciała jest żółtawa. Łatwo pomylić z Kienke ale Nigerian Yellow ma więcej oczek na płetwie ogonowej.

W handlu czyste odmiany są niestety bardzo rzadko spotykane.

Odżywianie

Wszystkożerne i jedzą większość podawanych pokarmów. Ryby można karmić wysokiej jakości pokarmami suchymi, mrożonymi i żywymi np. dafnią, wodzieniem, ochotką, tubifexem. Dietę należy uzupełniać pokarmami roślinnymi takimi jak np. płatkami ze spiruliną czy szpinakiem. Niekarmione pokarmami zielonymi mogą skubać rośliny.

Akwarium

Para barwniaków szmaragdowych wymaga co najmniej 70 litrowego akwarium, gęsto obsadzonego roślinami, z piaszczystym lub żwirowym podłożem i niezbyt mocnym oświetleniem. Zalecane liczne kryjówki z kamieni i korzeni, w których samica chętnie składa jaja. Woda powinna być czysta i regularnie podmieniana. Najlepiej czują się w wodzie alkalicznej lub lekko-kwaśnej i miękkiej. Lubią także garbniki wydzielane przez np. korzenie bagienne. Optymalna temperatura wody dla tych ryb to 24 – 26°C.
Mogą być trzymane w akwarium towarzyskim ale trzeba brać pod uwagę, że są to ryby terytorialne w rozrodu. Nie powinny być trzymane z bardziej aktywnymi i dużymi gatunkami. Dobrym towarzystwem będzie np. brzanka, danio, razbora, gurami, a także w odpowiednio dużym zbiorniku inne nieduże pielęgniczki z Zachodniej Afryki. Najlepsze jednak będą małe ryby trzymające się blisko powierzchni wody np. gupiki czy pstrążnicowate. Małe rybki, pływające w środkowych i górnych strefach akwarium, dodają śmiałości barwniakom. Inne ryby denne, w tym małe kiryski, nie są wskazane i będą bezlitośnie przeganiane.

Rozmnażanie

Rozmnażanie dosyć łatwe. Barwniaki szmaragdowe są rybami monogamicznymi. Zaleca się zakup grupy młodych ryb i odchowanie do czasu aż w naturalny sposób dobiorą się w pary. Pary wyklarowane w ten sposób są trwalsze i sprawiają mniej kłopotów przy rozmnażaniu. Zakup dorosłych ryb samca i samicy związany jest z ryzykiem i jeden z partnerów może zostać zabity. Zawsze należy wybierać największego samca i najbardziej wybarwioną samicę.
Zbiornik tarliskowy powinien być urządzony tak jak w opisie wyżej, z wodą miękką o temperaturze 24 – 26°C i 6.0 – 7.0 pH. Rybom należy zapewnić miejsca do odbycia tarła. Dobrze sprawdzają się np. odwrócone ceramiczne doniczki z wyciętym niewielkim wejściem. Filtracja nie powinna być zbyt silna. Jeżeli chcemy uzyskać większą ilość narybku to w akwarium nie powinno być innych ryb żerujących przy dnie, w szczególności sumów i zbójników. Wskazane są niewielkie ryby pływające w grupach z środkowych i górnych partii wody np. tetry, razbory, przy których barwniaki będą bardziej śmiałe. Przed planowanym tarłem częściej podajemy żywe lub mrożone pokarmy.
Pierwszym znakiem wskazującym na rozpoczęcie tarła są żywsze kolory obu ryb, a szczególnie samicy. Jej brzuch ciemnieje, nabiera głębokiej fioletowej barwy i to przeważnie ona rozpoczyna zaloty, tańcząc przed samcem, prezentuje swój pięknie ubarwiony brzuch, zachęcając go tym do odbycia tarła (W czasie zalotów samice prezentują fioletową płetwę brzuszną, która w porównaniu do innych gatunków jest duża i nieproporcjonalna. Według badaczy samce preferują i wybierają partnerki z większymi płetwami brzusznymi). Para wybiera miejsce do rozmnożenia, zazwyczaj gotową jaskinię, lub wykopuję jamę pod dekoracjami. Ikra w ilości 20 – 300 sztuk, przeważnie składana jest na sklepieniu jaskini. Samica opiekuje się ikrą a samiec broni terytorium i wejścia do gniazda. Jeżeli samica znika na kilka dni jest to zwykle dobry znak świadczący o odbytym tarle.
Wylęg następuje w przeciągu 2 – 3 dni, a po kolejnych 7 – 8 dniach larwy zaczynają samodzielnie pływać. W tym okresie swobodnie pływające rybki kontroluje samica gromadząc je blisko siebie a samiec nadal strzeże rewiru. W tym okresie para powinna być uważnie obserwowana, samica niekiedy bywa agresywna w stosunku do samca.
Narybek jest od razu na tyle duży aby przyjmować larwy solowca i mikro nicienie, chętnie też skubie glony. Rośnie dość szybko i jest w pełni dojrzały ok. 8 – 10 miesiąca. Młode najlepiej zostawić z rodzicami do czasu pojawienia się sygnałów, oznaczających kolejne tarło, lub jeżeli samiec zaczyna wykazywać agresję w kierunku samicy. Rodzice tracą zainteresowanie potomstwem po ok. miesiącu.
W rozmnażaniu barwniaków istotną rolę odgrywa pH wody. Dla każdej formy istnieje idealne pH dla zachowania odpowiedniej równowagi wśród płci. Przy zbyt niskim pH większość miotu stanowić będą samce, przy zbyt wysokim samice. Może się również zdarzyć, że cały miot będzie jednej płci.

Bojownik bezbronny – karłowaty

Bojownik bezbronny (Betta imbellis) – słodkowodna ryba akwariowa znana także jako Bojownik Łagodny, Bojownik Spokojny, Karłowaty.

Pochodzenie

Bojownik bezbronny pochodzi z Azji. Zamieszkuje małe spokojne rzeki oraz wody stojące w Malezji i częściowo w Indonezji.

Charakterystyka, płeć i usposobienie

Z wyglądu przypomina bojownika syjamskiego, jest jednak odrobinę mniejszy i delikatniejszy. Osiąga 5-6cm długości. Samce są bardziej intensywnie, różnorodnie ubarwione i mają nieco wydłużone płetwy. W zależności od populacji z której pochodzą mogą różnić się kolorem i wzorem. W hodowli występuje wiele odmian barwnych oraz „krzyżówek” z innymi bojownikami. Wbrew nazwie nie jest rybą spokojną. W zbiorniku można trzymać tylko jednego samca, w przeciwnym razie będą rywalizować o swoje terytorium. Podobnie jak bojownik wspaniały wykorzystywany jest do celów hazardowych w Tajlandi tj. walk bojowników (samców), na wzór „walk kogutów”.

Odżywianie

Bojowniki bezbronne chętniej przyjmują drobny pokarm żywy np. dafnię czy arterię, ale można im też podawać pokarm mrożony i suchy.

Akwarium

Dla haremu bojowników łagodnych niezbędne będzie minimum 54 litrowe akwarium. Ryby najlepiej czują się w zbiorniku gęsto obsadzonym roślinami również tymi pływającymi. Mogą to być np. Wgłębka wodna, Salwinia, Lotos, Kryptokoryna. Bojownikom a szczególnie samiczkom należy zapewnić liczne kryjówki z korzeni, kamieni, małych doniczek, plastikowych rurek lub suchych liści. Filtracja nie powinna być zbyt silna, odpowiedni będzie mały filtr gąbkowy z regulacją przepływu. Ryby oddychają powietrzem atmosferycznym, dlatego akwarium powinno być przykryte, dzięki czemu powietrze nad wodą będzie miało przybliżoną temperaturę do temperatury wody. Bojowniki nie są właściwym wyborem do akwarium towarzyskiego, ze względu na ich terytorializm. Natomiast w towarzystwie ryb bardziej żywiołowych i większych, będą się chować. Można je trzymać np. z małymi karpiowatymi i piskorzowatymi, jednak w obecności innych gatunków mniej chętnie podchodzą do tarła. Najlepiej trzymać je w akwarium gatunkowym.

Rozmnażanie

Narybek bojownika jest bardzo wrażliwy na różnice między temperaturą wody a powietrza, dlatego zbiornik tarliskowy powinien być szczelnie przykryty. Ryby nie muszą być oddzielane przed tarłem, jednak samica nie będzie zbytnio tolerowana przez samca.
Bojowniki gotowe do tarła nabierają intensywniejszych kolorów, na ciele samicy uwidaczniają się jasne i ciemne pasy. Do aktu dochodzi zazwyczaj pod gniazdem, gdzie samiec obejmuję samicę i uwalnia mlecz. Samica składa ikrę, którą samiec zbiera i przenosi do gniazda. Cykl zostaje powtórzony kilkukrotnie. Po tarle samiec przejmuje opiekę nad gniazdem. Wylęg następuje w ciągu 24-48 godzin. Narybek pozostaje w gnieździe przez następne 3-4 dni, odżywiając się w tym czasie pokarmem z woreczka żółtkowego. Kiedy narybek zaczyna swobodnie pływać w poszukiwaniu jedzenia, samiec traci zainteresowanie gniazdem. Młode karmimy 2-3 razy dziennie, mikro pokarmami do czasu aż będą mogły przyjmować mikro nicienie, Artemię czy Dafnię. Podmiany wody powinny być regularne ale nie zbyt duże.

Barwniak czerwonobrzuchy

Barwniak czerwonobrzuchy (Pelvicachromis pulcher) – pięknie ubarwiona, słodkowodna ryba akwariowa z rodziny pielęgnicowatych.

Pochodzenie

Gatunek pochodzi z Afryki. Ryby można spotkać pomiędzy gęstą roślinnością w płytkich i wolno płynących lub stojących wodach. Niektóre populacje żyją także w wodzie słonawej.

Charakterystyka, płeć i usposobienie

Barwniak czerwonobrzuchy – samiec, samica

Barwniak czerwonobrzuchy jest ozdobą każdego wystawowego akwarium. Samiec osiąga 10 cm, jego płetwy grzbietowa i odbytowa są wydłużone. Samica jest pełniejsza i nieco mniejsza – do 7.5 cm długości. Charakterystyczną cechą samicy są boki rubinowej barwy. Poza okresem godowym nie jest agresywny i może przebywać w akwarium ogólnym wraz z innymi gatunkami o zbliżonych wymaganiach. Jego piękne ubarwienie i interesujący cykl życiowy można w pełni ocenić w oddzielnym zbiorniku. Najlepiej trzymać je w parach. Jeżeli chcemy trzymać więcej niż jedną parę zbiornik musi być odpowiednio większy. Spotykana i popularna jest również forma albino.

Odżywianie

Akceptują większość dostępnych pokarmów. Można je karmić granulatami dla pielęgnic a jako uzupełnienie diety podawać żywe lub mrożone pokarmy.

Akwarium

Dla pary niezbędny będzie minimum 70 litrowe akwarium, który dekorujemy tak aby było wiele kryjówek, zakamarków i jaskiń czyli miejsc gdzie ryby chętnie złożą ikrę. Do tego celu można użyć glinianych doniczek, korzeni czy kawałków drewna. Roślinność nie jest niezbędna ale ryby docenią dodatkowe schronienie. Dno akwarium najlepiej pokryte piaskiem lub substratem w którym ryby będą mogły kopać dołki w czasie rozrodu.
Pielęgnice polecane do akwarium ogólnego, należy jednak pamiętać, że w czasie tarła są bardzo terytorialne. Generalnie jednak są rybami nieśmiałymi, ustępliwymi i nie będą dobrze się czuły z rybami ruchliwymi czy dużymi. Najlepszym towarzystwem będą małe kąsaczowate, brzanki, danio, razbory, kiryski, zbrojniki. Mogą być trzymane z innymi pielęgniczkami ale akwarium musi być dostatecznie duże aby ryby wydzieliły swoje rewiry.

Rozmnażanie

Rozmnażanie bardzo łatwe. Są rybami monogamicznymi, które tworzą stałe pary. Nie ma gwarancji, że po zakupie w sklepie samca i samicy ryby utworzą parę. Co więcej jedna (mniej chętna) z ryb może tarła nie przeżyć. Zalecany jest więc zakup grupy 6 lub więcej młodych ryb i pozwolenie w naturalny sposób na dobranie się w pary. Jeżeli zdecydujemy inaczej to z akwarium sprzedawcy wybierajmy największego samca i najładniej wybarwioną samice.
Akwarium tarliskowe powinno mieć ok 50-100 litrów i wodę o temperaturze 24-27°C, pH 6.5-7.0. Takie właściwości wody zapewnią równy podział płci wśród narybku. Jeżeli woda będzie zbyt alkaliczna większość młodych będzie samcami, zbyt kwaśna – samiczki. Rybom należy zapewnić mnóstwo jam, grot, miejsc gdzie będą mogły złożyć jaja (sprawdzą się ustawione do góry dnem doniczki z wyciętym spodem.). Preferowany filtr gąbkowy z regulacją przepływu.
Jeżeli chcemy odchować większą ilość młodych w akwarium nie powinno być kopiących ryb dennych, szczególnie sumowatych. Wskazane są natomiast ławice tetr, razbor itp., które dodadzą parze śmiałości. Obfite odżywianie mrożonymi i żywymi pokarmami zachęci ryby do tarła.
Pierwszym znakiem, który może wskazywać nadchodzące tarło jest intensywniejsze ubarwienie ryb, szczególnie samicy. Jej brzuch ciemnieje, przybierając fioletowego odcienia. To przeważnie ona rozpoczyna zaloty, tańczy naprzeciwko samca pokazując swój barwny brzuch. Następnie ryby wybierają jaskinie lub wykopują własną pod dekoracjami w której chowają się przez następne kilka dni.
Samica składa czerwonobrunatne, 2 mm  jaja (do 300 ziarenek ikry) przeważnie na ścianach lub szczycie doniczki i przejmuje opiekę nad nimi. Samiec broni wejścia i terytorium przed intruzami. Wylęg następuje po 2-3 dniach. Młode zaczynają swobodnie pływać po kolejnych 7-8 dniach. W tym momencie para powinna być uważnie obserwowana ponieważ zdarza się, że samica odwraca się od samca.
Narybek jest na tyle duży aby przyjmować artemie, larwy solowca czy nicienie jako pierwszy pokarm. Rybki zostawiamy z rodzicami aż do następnego rozrodu lub kiedy samica zaczyna być agresywna w stosunku do samca. Wyjątkowo też może się trafić para ze skłonnościami kanibalistycznymi.